Toekomst van de ouderenzorg: "Mensen onderling meer verbinden"

De zorg voor ouderen in Nederland staat voor een grote uitdaging. Er komen steeds meer ouderen bij en deze ouderen leven langer. Ouderen blijven zelfstandig thuis wonen met, zo nodig, ondersteuning. Maar er zijn niet genoeg zorgmedewerkers om deze groeiende groep senioren te helpen. Hoe ziet de toekomst van de ouderenzorg in Nederland eruit? Mantelzorgnetwerk Hardenberg ging in gesprek met collega's Madelon, Inge en Anja over de toekomst van de ouderenzorg.

Saxenburgh
Saxenburgh is in Hardenberg natuurlijk bekend van het ziekenhuis, maar de organisatie biedt ook thuiszorg en verpleegzorg, alsmede revalidatiezorg. Elk jaar ontvangt Ingrid de Jong, wijkmanager van woonzorgcentrum Saxenburgh Oostloorn, een aantal brieven met het verzoek om plaatsing op de wachtlijst voor woonruimte in het verpleeghuis. Ingrid: ‘Mensen weten wel dat er geen bejaardentehuizen meer zijn, maar wat dat in de praktijk betekent is vaak nog niet doorgedrongen. De praktijk is dat ouderen zo lang mogelijk zelfstandig thuis blijven wonen. Op een wachtlijst plaatsen is niet mogelijk, want pas als het thuis echt niet meer gaat door ziekte, lichamelijke problemen of bijvoorbeeld dementie, komt een plekje in een verpleeghuis in beeld. Dat houdt voor woonzorgcentra in dat er ouderen met complexere aandoeningen komen wonen. Deze ouderen zitten vaker in de laatste levensfase.’

Betrekken naasten bij zorg
De ouderen die thuis ondersteuning nodig hebben, kunnen dat regelen via Saxenburgh Thuis. Als Teammanager bij Saxenburgh Thuis is Madelon Baan volop bezig met het organiseren van de thuiszorg. ‘De manier waarop zorg wordt verleend, verandert’, zegt Madelon, ’onze zorgmedewerkers gaan meer samenwerken met de familie van cliënten. Ze nemen niet meer alle zorgtaken meteen over, maar vragen eerst aan de cliënt en de naasten wat ze zélf kunnen doen. Dat is ook voor de zorgmedewerkers een andere manier van werken. Daar moet iedereen aan wennen.’ Anja Huzen is als projectleider zorginnovatie direct betrokken bij nieuwe ontwikkelingen in de zorg. Ze is bezig met het project ‘Informele zorg’: hoe kunnen familie, vrienden, buren, vereniging en verder netwerk rond een inwoner van Oostloorn worden betrokken bij de zorg? Anja legt uit: ‘We willen duidelijker uitdragen wat we hier doen en waar mantelzorgers bij kunnen helpen. Het initiatief hoeft niet altijd bij de zorgmedewerkers te liggen. Mantelzorgers kunnen ook zelf onderling taken verdelen om zo een netwerk te vormen rond de bewoners.’

Eigen regie
Madelon geeft aan dat mensen de wijkverpleging nu nog vaak als sociaal contact, om een praatje te maken, inzetten. Madelon: ‘Er zijn meer ouderen die thuis ondersteuning nodig hebben, maar het aantal medewerkers neemt niet toe. De wijkverpleging kan niet meer langs komen om een maaltijd in de magnetron te zetten. Daar zijn mantelzorgers of andere naasten voor. Wijkverpleging is er voor de zorginhoudelijke handelingen. Dat willen we in het intakegesprek ook meer benoemen. Wat doen mantelzorgers voor de oudere en wat kunnen ze blijven doen?’ Anja vult aan: ‘Onze medewerkers gaan het gesprek met de familie op een andere manier voeren. Soms moeten verwachtingen worden bijgesteld. Onze medewerkers kunnen niet alle zorg overnemen. De focusmoet liggen op de eigen regie van de cliënt. Wat wil de cliënt zelf? De zorg voor een cliënt is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de cliënt, naasten en professionals. Dat betekent dat er regelmatig contact is met de familie en mantelzorgers om te bespreken wat er goed gaat en wat aandacht vergt. De vraag is dan: wat kunnen we voor elkaar betekenen?‘

Welzijn
Technologische ontwikkelingen zorgen ook voor veranderingen in de zorg, daarover zijn Ingrid, Madelon en Anja het eens. Hulpmiddelen om bijvoorbeeld steunkousen gemakkelijk aan te trekken of om medicijnen te verstrekken, zorgen ervoor dat wijkverpleging minder vaak naar een cliënt hoeft. ‘Dan is er juist meer tijd voor persoonlijk contact’, zegt Madelon. Anja: ‘Saxenburgh heeft alle kennis en expertise in huis, ook wat betreft slimme hulpmiddelen. Daar kunnen bijvoorbeeld huisartsen en specialisten gebruik van maken.’ De komende generaties ouderen zijn digitaal vaardiger. Zij Facetimen met de kleinkinderen via telefoon of iPad terwijl ze ‘samen’ eten. Dit is volgens Ingrid belangrijk voor het welzijn van ouderen.

Welkom
Bij Oostloorn zijn ook vrijwilligers actief. ‘We zijn altijd op zoek naar mensen die willen helpen’, aldus Ingrid,’ we willen de groep vrijwilligers graag uitbreiden.’ In Oostloorn is een ‘herensoos’ actief, een groepje mannen dat regelmatig bij elkaar komt om te biljarten, een kaartje te leggen of gewoon koffie te drinken. Die groep mannen bestaat niet alleen uit cliënten van Oostloorn maar ook uit vrijwilligers en mannen die in de buurt rondom Oostloorn wonen. Deze herensoos heeft het gezellig

samen maar ze helpen elkaar ook. Zo ziet Ingrid Oostloorn graag in de toekomst: als centraal punt in de wijk waar buurtbewoners met elkaar om tafel gaan zitten om te overleggen. Iemand kan een bezoekje brengen aan een eenzame ouder in de buurt, iemand anders kan meegaannaar een afspraak met een arts en weer iemand anders kan in de Oostloorn-keuken koken voor een groepje mensen dat daar samen komt eten. Ingrid: ‘Mensen onderling meer verbinden, dat is wat we graag willen bereiken. In gesprek blijven met alle betrokkenen voor gelijkwaardige samenwerking. Ik hoop dat mensen zich welkom voelen.’